Autor jest dyrektorem Instytutu Globalizacji (www.globalizacja.org), ekspertem Centre for the New Europe w Brukseli. Ostatnio wydał m.in. „Libertarianizm. Teoria państwa”.

Odpowiadając na pytanie, czy swoboda gospodarcza jest potrzebna w życiu chrześcijanina, należałoby zastanowić się, jaki system organizacji gospodarki można uznać za zgodny z moralnością chrześcijańską oraz jaki system gospodarczy gwarantuje poszanowanie godności osoby ludzkiej, utrzymanie tradycji i rozwoju cywilizacji chrześcijańskiej, czy wreszcie sprzyja dobrobytowi jednostek i rodzin.

326 W obliczu Objawienia działalność ekonomiczna musi być postrzegana oraz prowadzona jako świadoma odpowiedź na wezwanie Boga skierowane do każdego człowieka. Został on postawiony w ogrodzie rajskim, aby go doglądał i strzegł, korzystając z niego według ustalo­nych limitów (por. Rdz 2,16-17), zobowiązując się do jego ulepszania (por. Rdz 1,26-30; 2; 15-16; Mdr 9,2-3). Stając się świadkiem wielko­ści i dobroci Stwórcy, człowiek zmierza do pełnej wolności, do której wzywa go Bóg.

Kompendium Nauki Społecznej Kościoła, Papieska Rada Iustitia et PAX, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2005

331 Zależność pomiędzy moralnością i ekonomią jest niezbędna: działalność ekonomiczna i zachowanie moralne wzajemnie się prze­nikają. Niezbędne rozróżnienie moralności od ekonomii nie zakłada rozdzielenia tych dwóch zakresów, lecz przeciwnie, ważną zależność. Tak jak w zakresie moralności należy pamiętać o wymogach i racjach ekonomii, tak samo działając na polu ekonomii, należy otworzyć się na wymogi moralne. „Również w życiu gospodarczo-społecznym po­winna być szanowana godność osoby ludzkiej i jej integralne powo­łanie oraz dobro całego społeczeństwa. Człowiek bowiem jest twórcą całego życia gospodarczo-społecznego, jego i ośrodkiem i celem" (sobór watykański II, Konstytucja duszpasterska Gaudium et spesy 63: AAS 58 (1966) 1084.)

35. W świetle tych samych podstawowych kategorii moralnych, które są właściwe dla rozwoju, należy rozważyć także i przeszkody stojące na jego drodze. Jeżeli w ciągu lat, które upłynęły od ogłoszenia Encykliki Pawłowej, rozwój nie nastąpił - czy też nastąpił, ale był nieznaczny, nieprawidłowy, jeśli nie wręcz pełen sprzeczności - to przyczyny tego nie są tylko natury ekonomicznej. Jak już uprzednio podkreśliliśmy, wchodzą tu w grę motywy polityczne. Decyzje przyspieszające czy hamujące rozwój ludów mają bowiem charakter czynników politycznych. Aby przezwyciężyć wspomniane wyżej wynaturzone mechanizmy i zastąpić je nowymi, sprawiedliwszymi i bardziej odpowiadającymi wspólnemu dobru ludzkości, konieczna jest skuteczna wola polityczna. Niestety, analiza sytuacji nasuwa wniosek, że wola ta była niewystarczająca.

IV. Prawdziwy rozwój ludzki

27. Spojrzenie na świat współczesny, do jakiego zachęca nas Encyklika, pozwala stwierdzić przede wszystkim, że rozwój nie jest procesem przebiegającym po liniach prostych; jakby automatycznym i z natury swojej nieograniczonym, tak jak gdyby przy spełnieniu się pewnych warunków ludzkość miała szybko podążać ku nieokreślonej doskonałości49 .

4. …Skąd bowiem wywodzą się wszystkie przejawy zła, jakim encyklika Rerum novarum pragnie się przeciwstawić, jeśli nie z wolności, która w dziedzinie działalności gospodarczej i społecznej odrywa się od prawdy o człowieku? 13. ….podstawowy błąd socjalizmu ma charakter antropologiczny. Rozpatruje on bowiem pojedynczego człowieka jako zwykły element i cząstkę organizmu społecznego, tak że dobro jednostki zostaje całkowicie podporządkowane działaniu mechanizmu ekonomiczno-społecznego; z drugiej strony utrzymuje on, że dobro jednostki można urzeczywistnić nie uwzględniając jej samodzielnego wyboru i niezależnie od przyjęcia przez nią w sposób indywidualny i wyłączny odpowiedzialności za dobro czy zło

Źródło: Ogólnopolska Rada Ruchów Katolickich, Znak nadziei dla świata i Kościoła. II Kongres Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich, Warszawa 2001
Copyright © by Sekretariat Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich
Teza o niewystarczającym przygotowaniu katolików świeckich, a po części także Kościoła hierarchicznego do reform rynkowych i kapitalizmu w Polsce.